"Mae’r eglwys yn annwyl i ni"

- Mary Hann a Ruth Richards, yn eu nawdegau

Chwaraeodd Eglwys Maerun ran bwysig ym mywyd y gymuned. “Eglwys dair gwaith y dydd i ni ar ddydd Sul,” meddai Mary a ddysgodd yn yr ysgol Sul ac a aeth ymlaen i fod yn organydd eglwys. Yn y cyfamser, roedd Ruth yn weithgar gyda’r côr am ryw 75 mlynedd tra bod eu brawd Doug wedi bod yn canu gyda nhw ers pan oedd yn 7 oed.

“Mae’r eglwys yn annwyl iawn i ni,” eglura Mair. “Mae fy ngŵr a fy mrawd wedi’u claddu yma; mae mam a dad wedi'u claddu yma.” William ac Olive Richards oedd eu rhieni; William oedd y garddwr ac Olive y cogydd i deulu Gunn yn Nhŷ Neuadd Crag. “Roedden ni’n deulu tlawd, pump o blant.” Bydden nhw’n ymweld â'r morglawdd yn yr haf, padlo ar draeth Llanbedr Gwynllŵg ac ambell argyfwng fel yr amser pan dorrodd Ruth bys ei throed ar ddarn o wydr. “Fe allai weld Mam nawr, yn cario Ruth yn ei breichiau tuag at y ffordd, pan ddaeth fan pobydd heibio a mynd â hi at y meddyg.”
Roedd eu dyddiau ysgol ym Maerun yn gymharol ddigyffro nes i fan werdd arswydus y gwasanaeth deintyddol gyrraedd. “Roedden nhw’n ymweld â'r ysgol bob cwpl o fisoedd i dynnu dannedd neu lenwi, ac yn gadael i chi wybod os oedd eich enw ar y rhestr. Bydden ni’n chwarae’r diawl oherwydd roedd pawb ofn y fan werdd!”

Bywyd ar y Lefelau