“Roedd gan bron bob teulu rywun a aeth i’r môr.”

- Edward Watts, MBE DL (Casnewydd)

▶ Gwyliwch gyfweliad Edward Watts

Mae Edward Watts yn gadeirydd yn y Genhadaeth i Forwyr yn nociau Casnewydd, hafan ddiogel i forwyr o bob cwr o'r byd. Mae ganddo gysylltiadau teuluol â'r môr.

“Fe es i mewn i longau, ond ar y tir. Aeth fy nhad i'r môr, aeth fy nhad-cu i'r môr. Yn… Pill, neu Pillgwenlli os y’ch chi am ei alw wrth ei enw cywir, roedd gan bron bob teulu rywun a aeth i'r môr o fewn eu teulu. Roedd yn rhan o fywyd. ”

“Rydw i wedi bod yma dros hanner can mlynedd. Yn y gorffennol diweddar, roedd y dociau'n llawn, roedd yn lle prysur gyda chychod yn dod i mewn o bob cwr. Oherwydd bod gennych chi lo, mwyn haearn, dur, oherwydd roedd Llanwern yn aruthrol o brysur. Felly, roedd Casnewydd yn borthladd mawr a phwysig iawn. Felly roedd pobl yma o bob cwr o'r byd. Mae'n ardal doc, ac felly roedd yn ardal amlddiwylliannol ymhell cyn iddi fod yn twee i'w galw'n amlddiwylliannol. Edrychwch arna i. Daw fy mam-gu o Gernyw a fy nhad-cu o America.’

“Un tro, byddai gennym ni hyd at 100 o forwyr i mewn yma yn y Genhadaeth mewn noswaith, ond hefyd byddech chi'n arfer cael croesawferched yn dod i lawr ac yn dawnsio i'r morwyr. A’r dyddiau hyn mae pobl yn mynd ho-ho, wyddoch chi, ond doedd hi ddim - roedd hi’n eithaf…diniwed! Bydden nhw’n dod i ddawnsio i'r morwyr, byddai eu tacsi yn dod am hanner awr wedi naw ac yn mynd â nhw adref! A byddai'r merched hŷn o'r eglwys yn dod i lawr ac yn eu hebrwng! Wyddoch chi, roedd yn eitha’ hen ffasiwn.”

Bywyd ar y Lefelau