Mae gwarchodfa natur Dolydd Great Traston yn enghraifft o gors pori, math traddodiadol o dirlun ar y Gwastadeddau.
Mae'r dolydd gwlyb, ynghyd â rhewynau cysylltiedig, a ffosydd, yn darparu cynefin gwych ar gyfer amrywiaeth eang o blanhigion ac anifeiliaid. I gydnabod hyn, cyhoeddwyd y warchodfa yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA).
Mae'r caeau yn gartref i amrywiaeth eang o blanhigion. Mewn ardaloedd mwy llaith, edrychwch am lafnlys bach, cegiden-y-dŵr fanddail, brwyn a hesg. Ar y tir sychach, edrychwch am y gribell felen, tegeirian-y-gors deheuol ac ytbysen feinddail. Mae gan y safle hefyd gynefin da ar gyfer ystod eang o adar, fel bras y cyrs a thelor Cetti. Yn ystod yr haf, cadwch lygad am weision y neidr, gan gynnwys ymerawdwyr, phicellwyr tinddu a picellwyr praff, a gloÿnnod byw, fel y gweirlöyn cleisiog nodweddiadol. Mae'r warchodfa hefyd yn gartref i un o wenyn mwyaf prin y DU, y gardwenyn fain.
Mae llwybr cerdded o amgylch y warchodfa (30 munud), gan ddechrau o'r maes parcio bach, ac mae safle yn cael ei groesi gan Lwybr Arfordir Cymru.
Cwmni gwarchod Eastman Chemical sy'n berchen ar y warchodfa ac fe'i rheolir gan Ymddiriedolaeth Natur Gwent. Mae'n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA).
Edrychwch am…
Mae'r flwyddyn 2021 yn nodi can mlynedd ar hugain ers marwolaeth drasig Louisa Maud Evans.
Mae pobl wedi bod yn croesi Aber Hafren ers miloedd o flynyddoedd. Hyd nes datblygu ffyrdd, rheilffyrdd a chamlesi o safon, yn aml dyma'r ffordd gyflymaf o gludo pobl, anifeiliaid a nwyddau dros gryn bellter.
Yn 2019, ar ôl absenoldeb o dros 200 mlynedd, gwelwyd adar y bwn yn bridio ar Wastadeddau Gwent unwaith eto.
Mae rheolaeth dŵr ar y Gwastadeddau yn dibynnu ar system ddraenio gymhleth sy'n ymestyn am dros 1500km, gyda rhai rhannau tua 2000 o flynyddoedd oed.
Mae gwirfoddolwyr y Gwasanaeth Ymchwil a Thrawsgrifio (RATS) wedi bod yn gweithio'n ddyfal yn datgelu gwybodaeth archif anhygoel am Wastadeddau Gwent. Dyma’r gwirfoddolwr Cath Davis i ddatgelu popeth am nodwedd bwysig ar Wastadeddau Gwynllŵg.
Y tu hwnt i'r morglawdd mae anialwch gwlyb o forfeydd heli, fflatiau llaid a llethrau tywod, a dyfroedd anferth yr Aber Afon Hafren, sy’n llwythog o silt.
Adeiladwyd eglwys fach blwyf y Santes Fair Magdalen yn gynnar yn y 15fed ganrif ar ôl i’r eglwys ym Mhriordy Allteuryn, a oedd hefyd yn gwasanaethu’r plwyf, gael ei dinistrio gan storm yn 1424.
Mae cysylltiad agos rhwng hanes eglwys y Santes Fair, Trefonnen, a adnabyddir yn lleol fel “Eglwys Gadeiriol y Rhostiroedd”, â'r Priordy Benedictaidd canoloesol cyfagos yn Allteuryn.
Yn ystod ei hanes maith, cysegrwyd eglwys blwyf y Redwig i sawl sant gwahanol; Santes y Forwyn Fair cyn 1875 a chyn hynny Sant Mihangel yr Archangel.
Yn 1830, gorchmynnodd Comisiynwyr Carthffosydd arolwg o Wastadeddau Gwent, i gofnodi ffiniau caeau, ffosydd draenio ac amddiffynfeydd môr.
OS Grid Ref: ST 346 843
Gwefan